ႏိုင္ငံေရးအၿမင္မ်ားကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္တည္ေဆာက္ၿခင္း
စဥ္းစားခ်က္(၃)ခုကိုတင္ၿပေပးရင္း၊ႏိုင္ငံေရးသမားေတြမွာရိွထားရမဲ့ၿပည္တြင္းမူဝါဒကိုဆီေလ်ာ္ေအာင္ေဆာက္တည္မႈ ( Domestic Policy Orientation) နဲ႔ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒကိုဆီေလ်ာ္ေအာင္ေဆာက္တည္ထားမႈ ( Foreign
Policy Orientation) ကိုေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီနဲ႔ ရီပတ္ပလင္ကန္ပါတီမူဝါဒေတြကိုေလ့လာတဲ့အခါ၊ၿပည္တြင္းမူဝါဒေရးရာေတြမွာသိသိသာသာကြဲတယ္။
ဥပမာ- ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြဟာ လူခ်မ္းသာေႀကးေရတတ္လူတန္းစားေတြအက်ိဳးအတြက္သာႀကည့္တယ္၊
ဒီမိုကရက္တစ္ေတြက မၿပည့္စံုတဲ့လူတန္းစားေတြအတြက္ပိုေကာင္းတယ္ လို႔လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကယူဆႀကတယ္။
အခြန္အေကာက္ေငြေရးေႀကးေရးအေပၚမွာသံုးစြဲမဲ့ဘတ္ဂ်က္ေတြ၊ က်န္းမာေရးအာမခံမႈအေပၚသံုးစြဲမဲ့အစီအစဥ္ေတြအေပၚမွာပါတီႏွစ္ခုရဲ႕
သေဘာထားကြဲမႈကိုအထင္အရွားေတြ႔ရေပမဲ့ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြ၊ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာမူဝါဒေတြအေပၚမွာေတာ့ သေဘာထားတူေနႀကတာကိုေတြ႔ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ရက္ေလာက္က ဆီးနိတ္မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ Bill တခုကိုႀကည့္ပါ။
ေလာဒ္ဟိမာတင္နဲ႔ကာကြယ္ေရးဌာနကႀကံစည္တီထြင္ထားခဲ့တဲ့ F.22 Raptor တိုက္ေလယာဥ္ေတြကိုဆက္လက္ထုတ္ဖို႔ေဆြးေႏြးႀကတဲ့အခါ၊
(၅၂)မဲ (၄၀) မဲနဲ႔အေၿဖထြက္ခဲ့တယ္။
ကြန္ဆာေဗးတစ္ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕က F22 Raptor တိုက္ေလယာဥ္ေတြကိုဆက္လက္တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ဆႏၵရိွေပမဲ့ ဘရက္အိုဘား၊ ဂြ်န္မကိန္း၊ ေရာဘတ္ဂိတ္
တို႔ကသေဘာမတူဘူး။ သူတို႔က ဘရက္အိုဘားမား ဆႏၵရိွတဲ့ F35 တိုက္ေလယာဥ္ေတြကိုသာထုတ္လုပ္ဖို႔စိတ္ကူးရိွေနသူေတြၿဖစ္တယ္။
F.22 Raptor တိုက္ေလယာဥ္ဆိုတာ ရန္သူရဲ႕ေလေႀကာင္းကိုလက္ဦးမႈယူတိုက္ခိုက္ေၿခမႈန္းတဲ့အခါ အင္မတန္ၿမန္ဆန္ထိေရာက္တဲ့ ေရဒါကဖမ္းလို႔မလြယ္ကူတဲ့
အေမရိကန္ထုတ္တိုက္ေလယဥ္ေတြၿဖစ္တယ္။ အသံတိတ္ေရာက္လာတဲ့လင္းယုန္ငွက္ေတြအၿဖစ္လူသိမ်ားတယ္။
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံကိုစစ္ၿဖစ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အ့ဲဒီ F.22 တိုက္ေလယာဥ္ေတြဟာပထမဦးဆံုးထြက္ခြာသြားေလ့ရိွတယ္။
အခင္းအက်င္းေတြကိုေသေသခ်ာခ်ာခ်ေလ့ရိွတယ္။ေလာေလာဆယ္၊တရုတ္နဲ႔ရုရွားကထုတ္လုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့ စစ္သံုးတိုက္ေလယာဥ္ေတြၿဖစ္တယ္။
F.35 တိုက္ေလယာဥ္ဆိုတာ F.22 တိုက္ေလယာဥ္ထက္ပိုၿပီးအင္အားႀကီးမားထိေရာက္တဲ့တိုက္ေလယာဥ္ေတြၿဖစ္တယ္။
F.35 တိုက္ေလယာဥ္ဟာ ေကာင္းကင္ေလေႀကာင္းတိုက္ပြဲကိုဆင္ႏြဲမယ္ဆိုရင္ F.22 တိုက္ေလယာဥ္ထက္ (၄) ဆေက်ာ္စြမ္းရည္ေကာင္းတယ္။ ထိေရာက္တယ္။
ေရြ႕ေၿပာင္းေနတဲ့ပစ္မွတ္ေတြကိုတိုက္ခိုက္တဲ့ေနရာမွာလည္း F.22 ထက္ (၈) ေက်ာ္အစြမ္းထက္တယ္ လို႔ဆိုတယ္။ စစ္ပြဲစတင္ေတာ့တဲ့အခါ၊ ရန္သူရဲ႕ေလေႀကာင္းကို
တိုက္ခို္က္လႊမ္းမိုးထားႏိုင္တဲ့စြမ္းရည္ ကလည္း F.22 ထက္(၃) ဆေက်ာ္ရိွတယ္။ ကုန္က်စရိတ္ဟာ တိုက္ေလယာဥ္တစင္းအတြက္၊သရုပ္ၿပပ်ံသန္းမႈအဆင့္မွာေတာင္
(၁၉) ဘီလွ်ံကုန္က်မယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေလာ့ဟိမာတင္ကုမၼဏီ က ဘုိးအင္းကုမၼဏီအေပၚမွာအႏိုင္ရခဲ့တဲ့ တိုက္ခိုက္ေရးေလယာဥ္ထုတ္လုပ္မႈစာခ်ဳပ္၊
စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ( ၂၀၀) ဘီလွ်ံဘိုးၿဖစ္တယ္။ ကုမၼဏီက ဝန္ထမ္းစုစုေပါင္း (၉၀၀၀)ေက်ာ္ေလာက္ကိုအလုပ္ေပးႏိုင္လိမ့္မယ္။
ဆိုေတာ့ -အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕လုံၿခံဳေရးအတြက္၊ အနာဂတ္စစ္အင္အားခ်႕ဲထြင္မႈအတြက္ ဘရက္အိုမားန႔ဲ သမၼတေရြးေကာက္ပဲြတုံးကၿပိဳင္ဘက္ၿဖစ္ခ့ဲတ့ဲ
ဂြ်န္မကိန္းတို႔ရဲ႕အယူအဆဟာသြားတူေနတာကိုေတြ႔ရတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ဘာကိုၿပသလဲဆိုရင္- လူမႈဖူလုံေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြကို
ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့၊ ဒီမိုကရက္တစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးကိစၥေတြမွာေတာ့၊ နီယိုကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြနဲ႔
အၿမင္တူေနတာကိုေတြ႕ရမယ္။ ၿပည္တြင္းေရးရာမူဝါဒေတြမွာ လစ္ဘရယ္ဝါဒီၿဖစ္ေနသူဟာ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြမွာေတာ့နီယိုကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြၿဖစ္ေနတတ္ၿပန္တယ္။
ဂြ်န္အက္ကေနဒီ ၇ဲ႕၁၉၆၀ ကာလ ကြန္ၿမဴနစ္ခ်ဲ႕ထြင္မႈကိုတားဆီးတဲ့ႏိုင္ငံၿခားေရးရာအၿမင္ နဲ႔ ၿပည္တြင္းလစ္ဘရယ္အၿမင္ေတြကိုေလ့လာႀကည့္ရင္
အထက္ပါအခ်က္ကိုေတြ႔ရပါမယ္။ ဘရက္အိုဘားမားရဲ႕ေအာ္ကိုင္းဒါးအႀကမ္းဖက္သမားေတြအေပၚထားရိွတည္ေဆာက္ထားတဲ့အၿမင္၊အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕
ကာကြယ္ေရးမူဝါဒေတြအေပၚမွာရပ္တည္ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့အၿမင္ေတြဟာကြန္ဆာေဗးတစ္ေခါင္းေဆာင္ ဂြ်န္မကိန္း တို႔အုပ္စုနဲ႔အယူအဆသိတ္ၿပီးမကြဲလွဘူး။
စဥ္းစားခ်က္ေတြကိုဆက္ေလ့လာႀကည့္ရေအာင္ပါ။
F 22 Raptor F.35 Joint Strikers
စဥ္းစားခ်က္ (၁)
၁၉၉၁ ပင္လယ္ေကြ႕စစ္ပြဲဟာ အေမရိကန္သမၼတေဂ်ာ့ဘုရွ္ ( ဆီနီယာ)အေပၚအေမရိကန္ၿပည္သူလူထုရဲ႕လူႀကိဳက္မ်ားမႈကိုရရွိခဲ့တယ္။
လူထုေထာက္ခံမႈက အံ့မခန္းေအာင္ၿမင့္မားခဲ့တယ္။ဒါေပမဲ့-ၿပည္တြင္းစီးပြားေရးအေၿခအေနကေကာင္းမြန္လာမႈမရိွခဲ့တာေႀကာင့္၊ေနာက္တႀကိမ္သမၼတေရြးေကာက္ပဲြမွာ
ေဂ်ာ့ဘုရွ္ ကို ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးေပမဲ့၊ အေမရိကန္ၿပည္သူေတြကဒီမိုကရက္တစ္ပါတီကုိယ္စားလွယ္ ဘီကလင္တန္ကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္။
ဘီလ္ကလင္တန္ရဲ႕လက္ထက္မွာ ၿပည္တြင္းစီးပြားေရးဟာသိသိသာသာဦးေမာ့လာခဲ့ေပမဲ့ ဒုတိယသက္တမ္းမွာ ၿပည္တြင္းမူဝါဒေတြကို
ဦးစားေပးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ဘီလ္ကလင္တန္ရဲ႕အစိုးရဟာ ကြန္ကရက္နဲ႔ဆီးနိတ္မွာ ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြရဲ႕အာခံၿငင္းဆန္တားဆီးမႈေတြကိုႀကံဳေတြ႕လိုက္ရေတာ့တယ္။
ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြရဲ႕အၿမင္မွာေတာ့ ဘီလ္ကလင္တန္ရဲ႕ႏိုင္ငံၿခားေရးမူဝါဒေတဟြ ာ ေပ်ာ့ေၿပာင္းလြန္းတယ္။ ေနရာတကာမွာ-ဒစ္ပလိုေမစီဆန္တ့ဲဆက္ဆံမႈေတြဟာ
အႀကမ္းဖက္သမားေတြ၊ စီးပြားေရးၿပိဳင္ဘက္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြအတြက္ေနရာဖြင့္ေပးသလိုမ်ိဳးၿဖစ္ေနတယ္လို႔ေစာတကတက္ႀကတယ္။
ဒုတိယသက္တမ္းကာလ ( ၁၉၉၄-၁၉၉၈) မွာေတာ့ ဆီးနိတ္နဲ႔ကြန္ဂယက္မွာ ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြက သူတို႔ရဲ႕အင္အားကိုလႊမ္းမိုးေစမဲ့အရာမွန္သမွ်ကို
မိတ္ဖြဲ႕ေပါင္းစည္းႀကတယ္။ အေမရိကန္သမၼတဘီလ္ကလင္တန္အတြက္အခက္ေတြ႔ေနၿပီ၊ ဘာပဲလုပ္လုပ္အခက္အခဲေတြရင္ဆိုင္ေနခဲ့ရတယ္။
တဘက္မွာေတာ့ ဟီလာရီကလင္တန္ရဲ႕ က်မ္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမူဝါဒေတြကလည္းမေအာင္ၿမင္မႈေတြနဲ႔ရင္ဆိုင္ေနခဲ့ရသလို၊
ေမာ္နီကာလူဝင္းစကီးရဲ႕အရႈပ္ေတာ္ပံုေတြကလည္း ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြအတြက္တိုက္ခို္က္စရာအကြက္ေတြလိုၿဖစ္ခ့ဲတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ ယီမင္၊တန္ဇိုင္းနီးယား၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားမွာ ေအာ္ကိုင္းဒါးအႀကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕တိုက္ခိုက္မႈေတြကိုၿပန္လည္တုံ႔ၿပန္တဲ့အခါ၊ပစ္မွတ္ေတြလြဲခဲ့တယ္။
ရန္သူေတြလြတ္ေၿမာက္ေနခဲ့တယ္။ အိုစမာဘင္လာဒင္က အေမရိကန္သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္ ကို “အားနည္းၿပီးသူရဲေဘာေႀကာင္တဲ့သူ” လို႔ ပ်က္ရယ္ၿပဳေစာ္ကား
လိုက္တယ္။ ၁၉၉၆ မွာ အေမရိကန္ေတြအေပၚ ဘာသာေရးစစ္ပြဲအၿဖစ္တရားဝင္ေႀကၿငာခဲ့တယ္။
ဘီလ္ကလင္တန္ အတြက္ ကစားကြက္ေတြေၿပာင္းရေတာ့မယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေနခဲ့ရတယ္။
ၿပည္တြင္းစီးပြားေရး၊ လူမႈေရးမူဝါဒေတြကို အာရံုစိုက္ေနရာကေန၊ ႏိုင္ငံတကာေရးရာအခင္းအက်င္းေတြဆီကိုဦးလွည့္ခဲ့တယ္။
အယ္ေဘးနီးယားၿပည္သူေတြအေပၚလူမ်ိဳးေရးသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈၿပဳလုပ္ေနတဲ့ ဆလိုဗိုဒန္မီလိုဆီဗစ္ရဲ႕စစ္မီးေတာက္ေတြဆီကိုဝင္တားဆီးဖို႔ဆံုးၿဖတ္လိုက္တယ္။
ကိုဆိုဗို ကို ဝင္ေရာက္ဗံုးႀကဲခ်လိုက္တယ္။
စဥ္းစားခ်က္ (၂)
တရုတ္ၿပည္ကတီယင္မင္ရင္ၿပင္ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈၿဖစ္ပြားၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕သမၼတ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ က တရားဝင္ၿပစ္တင္ရႈတ္ခ်ၿပီး
စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြကိုလုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္းေနာက္ကြယ္မွာၿဖစ္ခဲ့တဲ့အၿဖစ္အပ်က္က အဲ့သလိုမဟုတ္ဘူး။
ေဂ်ာ့ဘုရွ္ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြၿဖစ္ႀကတဲ့ ႏိုင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီးဂ်ိမ္းေဘကာအပါအဝင္ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒကြ်မ္းက်င္သူေတြက
တရုတ္ၿပည္ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ပီကင္းၿမိဳ႕မွာလွ်ိဳ႕ဝွက္ေတြ႔တယ္။ အေပးအယူေတြညွိႏႈိင္းႀကတယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္လက္ထက္မွာေတာ့ တရုတ္ၿပည္ကိုတရားဝင္သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့တယ္။
ေစ်းကြက္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကိုတိုးၿမွင့္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ ဘီလ္ကလင္တန္အစိုးရက တရုတ္ၿပည္မွာစီးပြားေရးတိုးတက္လာရင္
ဒီမိုကေရစီၿမွင့္တင္ေရးလည္းပိုမိုအခြင့္အေရးရလာႏိုင္ေကာင္းရဲ႕လို႔ယူဆခဲ့တယ္။သူတို႔အယူအဆမမွန္ခဲ့ဘူးဆိုတာ ဆယ္စုႏွစ္တစုေက်ာ္ကသက္ေသခံခဲ့တယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ေတြရဲ႕ ပထဝီဝင္ႏိုင္ငံေရးအေပၚကစားမဲ့ပြဲသစ္တခုက အခုၿပန္ေရာက္လာၿပီ။ အာရွေဒသမွာအေမရိကန္ေတြၿပန္လာေနၿပီလို႔
အေမရိကန္ႏိုင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီးဟီလာရီကလင္တန္ကေႀကြးေႀကာ္လိုက္တယ္။
အာရွေဒသကိုၿပန္လာမဲ့အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕အာဂ်င္တာေတြထဲမွာ-တရုတ္ၿပည္ရဲ႕ေဒသဆိုင္ရာလႊမ္းမိုးမႈအေပၚကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့စဥ္းစားခ်က္ေတြကို
ဘယ္လိုစတင္မလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းၿဖစ္တယ္။ ကလင္တန္လက္ထက္တံုးကတြက္ခ်က္မႈမွားခဲ့တဲ့အရာေတြကိုႀကိဳတင္ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီး၊
ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈေတြၿဖစ္ေပၚေနတဲ့ႏိုင္ငံေတြ( ဗမာၿပည္၊ တိဘက္၊ အပါအဝင္)အေပၚတိတိက်က်မူဝါဒေတြခ်မလား၊လက္ေတြ႔လုပ္မလား၊
(ဒါမွမဟုတ္) “ရွည့္လည္းေလွ်ာက္သာ၊ ပ်ားလည္းစြဲသာ”ဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကိုလည္း ဟန္မပ်က္ေထာက္ခံသြားမယ္။
တရုတ္ရဲ႕ေစ်းကြက္ၿဖန္႔က်က္မႈကိုတားဆီးတဲ့အေနနဲ႔အာရွေဒသမွာ အေမရိကန္ေတရြ ဲ႕ႏိုင္ငံေရးလႊမ္းမိုးမႈကိုစတင္ေဖၚေဆာင္သြားမ့ဲနည္းဗ်ဴဟာကိုသုံးမလား။
တဘက္မွာေတာ့ ၊ ႏိုင္ငံတကာက မူဝါဒေရးရာေတြေၿပာင္းလဲတယ္ဆိုတာကာယကံရွင္ႏိုင္ငံေတြကဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕အားေကာင္းမႈ၊
အားနည္းမႈနဲ႔သာဆိုင္တယ္လို႔ေထာက္ၿပႀကတယ္။ တီယင္မင္လႈပ္ရွားမႈကိုတရုတ္ေက်ာင္းသားေတြက ဆက္လက္အရွိန္အဟုန္မၿမွင့္ႏိုင္တဲ့အခါ၊ ဘီလ္ကလင္တန္က
ပီကင္းကိုတရားဝင္သြားလည္ခ့ဲတယ္။
က်ေနာ္တို႔ဗမာၿပည္ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈကေရာ-ဘယ္အဆင့္မွာေရာက္ေနၿပီး၊
ဘယ္လိုအရွိန္အဟုတ္ၿမွင့္ႀကမလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းက ေပၚလစီေတြရဲ႕အေၿပာင္းအလဲသတ္မွတ္မႈမ်ဥ္းၿဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ထင္မိရဲ႕။
ဂ်ိန္ေဘကာ ( ဘုရွ္အစိုးရအဖြဲ႕ရဲ႕ႏိုင္ငံၿခားေရးဝန္ႀကီးၿဖစ္ခဲ့ၿပီးအေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးမွာႀသဇာႀကီးမားသူ)
စဥ္းစားခ်က္ (၃)
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုမွာ-၂၀၀၁ စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္တိုက္ခိုက္မႈကုိဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ေအာ္ကိုင္းဒါးအႀကမ္းဖက္သမားေခါင္းေဆာင္ဘင္လာဒင္ဟာ
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုနဲ႔ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက အာဖကန္နစၥတန္ကိုစစ္ေႀကၿငာၿပီးဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္-
အာဖကန္နစၥတန္-ပါကစၥတန္နယ္စပ္က တာလီဘန္းေတြရဲ႕အမာခံတပ္စြဲထားရာေတာင္ကုန္းတခုဆီမွာေၿခရာေဖ်ာက္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။
အေမရိကန္ေထာက္လွမ္းေရးကြန္ယက္က ဘင္လာဒင္ၿဖတ္ေၿပးမဲ့လမ္းေႀကာင္းကိုသိေနတယ္လို႔ဆိုတယ္။
ၿပႆနာက-အဲ့ဒီလမ္းေႀကာင္းကိုၿဖတ္တိုက္ဖို႔၊ တာလီဘန္းေတြရဲ႕အမာခံတပ္စြဲထားတဲ့ေတာင္ကုန္းကိုတိုက္ဖို႔ဆိုတာ ပါကစၥတန္ဘက္ကကူညီေပးမွၿဖစ္မယ္။
ၿပင္သစ္ေတြ ဗီယက္နမ္ကြန္ၿမဴနစ္ေတြကိုစစ္ရႈံးခဲ့တဲ့ ဒင္ဘင္ဖူးတိုက္ပြဲကသတိေပးေနခဲ့တယ္။ ဘုရွ္အစိုးရလက္ထက္မွာ-အဲ့ဒီကိစၥကိုညွိႀကတယ္အခါ၊
ပါကစၥတန္ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မူရွာရက္ကသိတ္ၿပီးသေဘာတူခဲ့ပံုမရဘူး။ ဘုရွ္အစိုးရအဖြဲ႔ကလည္း ပါကစၥတန္ထဲကေန တာလီဘန္းေတြကိုဝင္တိုက္ဖို႔ သေဘာထားရိွခဲ့ပံုမရဘူး။
နီယိုကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြရဲ႕အားေကာင္းခ်က္က မိတ္ေဆြေတြအေပၚမွာခ်ည္ေႏွာင္ထားတဲ့ႀကိဳးေတြကိုၿမဲခ်င္ေနခဲ့တယ္။
ဒါေပမ့ဲ လက္ရိွအေမရိကန္သမၼတ ဘရက္အိုဘားမားလက္ထက္မွာေတာ့ နည္းဗ်ဴဟာေတေြ ၿပာင္းလဲသြားခ့ဲတယ္။
ေအာ္ကိုင္းဒါးအႀကမ္းဖက္သမားေတြကိုေၿခမႈန္းဖို႔အတြက္ပါကစၥတန္ရဲ႕ေၿမေပၚကိုက်ေရာက္ေနတဲ့အေၿမွာက္သံေတြ၊ ေလေႀကာင္းကတိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုဆီကလာတာလို႔ပါကစၥတန္အစိုးရကသံသယရိွေနခဲ့တယ္။ ဒီလိုဗုံးႀကေဲ နမႈေတြဟာ တန္ၿပန္တုံ႔ၿပန္မႈေတြေပၚေပါက္လာေစတ့ဲအေႀကာင္းရင္းေတ ြ
ၿဖစ္တယ္လို႔ ပါကစၥတန္ေခါင္းေဆာင္ေတြကဆက္လက္သတိေပးေနတယ္။ဘရက္အိုဘားမားရဲ႕အယူအဆကလည္း အာဖကန္စစ္ပြဲဟာ အႀကမ္းဖက္သမားေတြကို
တားဆီးမဲ့စစ္ပြဲအတြက္အေရးႀကီးတဲ့ေနရာတခုၿဖစ္တယ္လို႔ယံုႀကည္ထားတာေႀကာင့္ ဘင္လာဒင္တို႔ခိုေအာင္းေနတဲ့ေနရာေတြ၊
တာလီဘန္ေတြရဲ႕အမာခံေဒသေတြကိုရတဲ့နည္းနဲ႔တိုက္ခိုက္ေၿခမႈန္းခ်င္ပံုရတယ္။ ဒီပလိုေမစီကိုမ်ားမ်ားသံုးတယ္ဆိုေပမဲ့ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုအတြက္
အသက္တမွ်အေရးႀကီးတယ္လို႔ထင္တဲ့ေနရာေတြမွာ၊ ႏိုင္ငံရဲ႕ေခါင္းေဆာင္တိုင္းဟာ စစ္အင္အားသံုးေၿဖရွင္းမႈကို ႏွစ္သက္ေလ့ရိွႀကတယ္။
ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးၿမင္ကြင္းက်ယ္ႏွင့္က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အနာဂတ္
ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ၿပည္တြင္းမူဝါဒေရးရာမူဝါဒေတြနဲ႔ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြကိုမိတ္ဆက္ေပးၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕တည္ေဆာက္ထားတဲ့အၿမင္ေတြကိုေသေသခ်ာခ်ာသံုးသပ္ရပါလိမ့္မယ္။
ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးရဲ႕အေၿခခံေမးခြန္းေတြၿဖစ္တဲ့ ဘယ္သူ က ဘာေတြရသလဲ၊ ဘယ္လိုရေအာင္လုပ္မွာလဲ။ ဘာေႀကာင့္လဲ
( Who gets What, How and Why ?) ဆိုတဲ့ေမးခြန္းေတြအတြက္ေလးေလးနက္နက္အေၿဖရဖို႔ႀကိဳးစားႀကည့္သင့္တယ္။
ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုတာ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြနဲ႔ကြဲၿပားၿခားနားေနသလိုပိုမိုက်ယ္ၿပန္႔ေနပါတယ္။
အခန္း (၁)
ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုတာ “အႏိုင္ရသူက အားလံုးကိုသိမ္းယူသြားၿခင္းလား (ဒါမွမဟုတ္) ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးၿဖစ္ေစတဲ့ပိုင္ဆိုင္မႈေတြလား
ဒီသင္ခန္းစာကိုမေဆြးေႏြးခင္အေၿခခံက်တဲ့ေမးခြန္းေတြကိုႀကိဳတင္စဥ္းစားထားေစခ်င္ပါတယ္။
(၁) ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုတာ ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြနဲ႔ဘယ္လိုကြာၿခားပါသလဲ။
(၂) ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ ဘယ္သူေတြ၊ ဘယ္အရာေတြက အဓိကဇာတ္ေဆာင္ၿဖစ္သလဲ။
ကစားစရာနယ္ပယ္ကဘယ္မွာရိွေနသလဲ၊ ဘယ္အရာေတြလဲ။
(၃) ခင္ဗ်ားကေရာ-ဘယ္လိုမွန္ေၿပာင္းနဲ႔-ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္ကိုႀကည့္ရႈမလဲ။
ဥပမာ- ယ်ထာဘူတဝါဒ လို႔ ေခၚတဲ့ Realist ေတြက အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ပါဝါလြန္ဆြဲပြဲေတြေပၚမွာအေၿခခံစဥ္းစားမယ္။
စိတ္ကူးဝါဒီ ( Idealist) ေတြက ဥပေဒ၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာန႔ဲဆိုင္တ့အဲ ၿမင္ေတြအေပၚကေန ကမၻာေလာကရဲ႕အစီအစဥ္တည္ေဆာက္ပုံကိုႀကည့္မယ္။
တခ်ိဳ႕ ( Interdependence) ေတြက အခြင့္အေရးေတြန႔ဲတဖဲြ က္ပါလာတတ္တ့ဲ အႏၱရာယ္စက္ကြင္းေတြကိုစဥ္းစားႀကတယ္။
(၄) အေပးအယူလုပ္မႈဆိုတာဘာလဲ။ အေပးအယူလုပ္မႈ အဓိကအမ်ိဳးအစားေတြဟာဘာေတြလဲ။
(၅) ခင္ဗ်ားတေယာက္တည္းသြားမလား။ (ဒါမွမဟုတ္) ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာအဓိကကစားေနတဲ့လူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မလား။
(၆) တကယ္လို႔ ကစားပြဲကိုကစားေနသူေတြဟာ လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းသြားေနႀကတယ္ဆိုရင္ဘာေတြၿဖစ္လာႏိုင္သလဲ။
(၇) ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး က ကစားမဲ့ ကစားပြဲ ဟာဘယ္လိုပံုစံၿဖစ္မလဲ၊ မွန္မွန္ကန္ကန္မကစားႏိုင္မႈေႀကာင့္ေပၚေပါက္လာမဲ့ၿပႆနာေတြလား
(ဒါမွမဟုတ္) မွန္ကန္တဲ့ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈလား။
(၈) ကြဲၿပားၿခားနားတဲ့အက်ိဳးစီးပြားေမွ်ာ္ကိုးမႈေတြရိွခဲ့ေပမဲ့ ႏွစ္ဘက္လံုးဆီကို အက်ိဳးရိွေစမဲ့သေဘာတူညီမႈတခုကိုမေရာက္ႏိုင္ဘူးလား။
(၉) အလုပ္ကိစၥေတြကို တခါးပိတ္ေၿပာေဆြးေႏြးတာနဲ႔ အပြင့္ေဆြးေႏြးတာ၊ဘယ္အရာကပိုၿပီးအၿမင္က်ယ္ရာေရာက္မယ္ထင္သလဲ။
(၁၀) ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြအေပၚမွာ ဦးေဆာင္ညႊန္ႀကားႏိုင္တဲ့ အေၿခခံသေဘာတရားေတြရိွပါရဲလား။
အခန္း(၁) ၿဖစ္တဲ့ “ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုတာ အႏိုင္ရသူကအားလံုးကိုသိမ္းယူသြားၿခင္းလား ( ဒါမွမဟုတ္) ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္အက်ိဳးရိွေစမဲ့ပိုင္ဆိုင္မႈေတြလား”
ကိုမစခင္ အထက္ပါ ေမးခြန္း (၁၀) ခုကိုႀကိဳတင္ၿပင္ဆင္ထားေစခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္စာစဥ္မွာဆံုႀကမယ္။
ေအာင္မိုးဝင္း
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုမွာစာသင္ႀကားေနတဲ့၊ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္းသားေတြဟာ စီပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ဆိုရွယ္ေလာ္ဂ်ီ၊ ဖီလိုေဆာ္ဖီေတြအၿပင္၊
ႏိုင္ငံေရးသိပၸံဘာသာရပ္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္(၅) ခုကိုၿပီးဆံုးေအာင္ေလ့လာရပါတယ္။ အ့ဒဲ ါေတြက
(၁) အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရး ( American Politics) ၊
(၂) ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚမ်ား ( Political Philosophy) ၊
(၃) ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ( International Relation)
(၄) ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာေလ့လာစူးစမ္းမႈနည္းစံနစ္မ်ား ( Political Research Method) ၊
(၅) ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ငံေရးအၿဖစ္အပ်က္မ်ား ( Comparative Politics ) ဆိုတာေတြၿဖစ္တယ္။
က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဘာသာရပ္နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ႏိုင္ငံေရးႏိႈင္းယွဥ္မႈေတြကိုေဇာင္းေပးတင္ၿပခ်င္ပါတယ္။
