ပထဝီႏိုင္ငံေရး(ေသာင္းထိုက္)

ကမၻာ့ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန့္ (၁၉ဝ၉-၂ဝဝ၉)

---

ကမၻာ့ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန့္
(ရာျပည႕္အမွတ္တရ ၁၉ဝ၉-၂ဝဝ၉)

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရး မွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ ႏွစ္တစ္ရာျပည့္ ျဖစ္သည္။
ဦးသန္႔သည္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ကမၻာ့အလယ္တြင္ ျမႇင့္တင္ခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဂုဏ္ သတင္းကိုလည္း ထင္ရွားႀကီးမားေစ ေအာင္စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။ ကုလသမဂၢအေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရာထူးသည္ ကမၻာတြင္အႀကီးမားဆံုးႏွင့္ တာဝန္ အရွိဆံုးေနရာျဖစ္သည္။ အာရွတိုက္ မွပထမဦးဆံုးျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ဦး က ထိုရာထူးႏွင့္တာဝန္ကို ထမ္း ေဆာင္ခြင့္ရသည္မွာ ျမန္မာလူမ်ဳိး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ႀကီးျမတ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာပင္ျဖစ္ေပသည္။
ဦးသန္႔ကို ဧရာဝတီတိုင္း ပန္းတေနာ္ၿမိဳ႕တြင္ အဖ ဦးဖိုးႏွစ္၊ အမိ ေဒၚနန္းေသာ္တို႔မွ ၁၉ဝ၉ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ေမြးဖြား ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္းညီအစ္ကိုေလးဦး ရွိသည့္အနက္ ဦးသန္႔မွာ အစ္ကို အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ သူ႔ေအာက္ တြင္ ဦးခန္႔၊ ဦးေသာင္းႏွင့္ ဦးတင္ ေမာင္ညီသံုးဦးရွိၾကသည္။ အသက္ ၂၆ ႏွစ္တြင္ ေဒၚသိန္းတင္ႏွင့္လက္ ထပ္ခဲ့ရာ သမီးႀကီးေအးေအးသန္႔ႏွင့္ သားငယ္ တင္ေမာင္သန္႔ ႏွစ္ဦးေမြး ဖြားခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ သားငယ္တင္ေမာင္ သန္႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ ေရႊဂံုတိုင္ မီးပြိဳင့္အနီးတြင္ ဘတ္စ္ ကားေပၚမွ လိမ့္က်ေသဆံုးခဲ့သည္။
ဦးသန္႔သည္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာစလံုးကို ကြၽမ္းက်င္စြာ ေရးသားေျပာဆိုႏိုင္သူတစ္ဦးျဖစ္ သည္။ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ႏိုင္ငံ ေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက ¤င္း၏ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းတြင္ တာဝန္ေပး ထမ္းေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဦးသန္႔သည္ ဦးႏုလက္ထက္တြင္ လည္းေကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဦးေန ဝင္းအစိုးရလက္ထက္တြင္လည္း ေကာင္း ႏိုင္ငံတာဝန္မ်ားကို ေက်ပြန္ စြာထမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းခဲ့သလို ကမၻာ့ ႏိုင္ငံမ်ား၏အလယ္တြင္လည္းအဆင့္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေသာ ရာထူးျဖစ္သည့္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ တာဝန္ကိုပါ စြမ္းစြမ္းတမံထမ္း ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေပသည္။
ဦးသန္႔ ျပည္တြင္းအစိုးရ
အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္
ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာတာဝန္မ်ားမွာ
၁။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရး ျပန္လည္စုစည္းမႈတြင္ အတြင္းေရးမွဴးတာဝန္။
၂။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ သတင္းႏွင့္စာ နယ္ဇင္းၫႊန္ၾကားေရးမွဴးတာဝန္။
၃။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဌာန၊ ၫႊန္ၾကားေရးဝန္။
၄။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ သမိုင္းေကာ္မ ရွင္ႏွင့္ ဘာသာျပန္စာေပအသင္း။
၅။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္႐ုပ္ရွင္ အကဲျဖတ္အဖြဲ႕ ဥကၠ႒တာဝန္။
၆။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္တြင္ ျပည္ေတာ္သာ ၈ ႏွစ္စီမံကိန္းေရးဆြဲေရးတာဝန္။
၇။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္႐ံုး စီမံကိန္းအတြင္းဝန္။
၈။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု၏ အတြင္းဝန္ရာထူးႏွင့္ စီးပြား ေရးႏွင့္လူမႈေရးဘုတ္အဖြဲ႕ အတြင္း ဝန္။
ဦးသန္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပင္ပတြင္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ တာဝန္မ်ား
၁။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး။
၂။ ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢ ရန္ပံုေငြတိုးပြားေရးအဖြဲ႕၏ ဥကၠ႒။
၃။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုတ္တရက္ ေလယာဥ္ပ်က္က်ေသဆံုးသြားေသာ ဒုတိယေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြ ေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဒက္ခ္ဟမၼား ႐ိႈးလ္၏ က်န္ရစ္ေသာသက္တမ္း အတြက္ ယာယီအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ တာဝန္။
၄။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ တရားဝင္ကုလ သမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္တာဝန္ (၁၉၇၁ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္အထိ)။
ဦးသန္႔ရရွိခဲ့ေသာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႕မ်ားႏွင့္ ပါရဂူ (ေဒါက္တာဘြဲ႕)မ်ား
၁။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ဘြဲ႕
၂။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ သီရိပ်ံခ်ီဘြဲ႕
၃။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ စည္သူဘြဲ႕
၄။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ မဟာသေရစည္ သူဘြဲ႕။
ပါရဂူ (ေဒါက္တာဘြဲ႕မ်ား)
၁။ ယူနီဗာဆယ္လ္ဘုရားရွိခိုး ေက်ာင္း (၁၉၇ဝ၊ ေမ ၁၁ရက္)
၂။ ဖေလာ္ရီဒါတကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံ တကာဥပေဒမဟာဘြဲ႕ (၁၉၇၁၊ ဇန္နဝါရီ ၂၅ ရက္)
၃။ ေကာ္နီတိကပ္ဟတ္ထ္ေဖာ့စ္ တကၠသိုလ္မွ ဥပေဒမဟာဘြဲ႕ (၁၉၇၁၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၃)
၄။ နယူးေယာက္ ဟာမင္လ္တန္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္မွ ၿမိဳ႕ျပဆိုင္ရာ ဥပေဒမဟာဘြဲ႕ (၁၉၇၁ ခုႏွစ္)
၅။ ေျမာက္ကယ္႐ိုလိုင္းနားဒါဟမ္မွ ဒုစ္တကၠသိုလ္ Humane Letters ပါရဂူဘြဲ႕
၆။ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ခ်ီးျမႇင့္ေသာ ေန႐ူးဆု (၁၉၆၆)။
ျပည္ပကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားရွိ တကၠသိုလ္မ်ားမွရရွိခဲ့ေသာ အယ္လ္အယ္လ္ဒီ LLD ဘြဲ႕မ်ား
၁။ ကေနဒါႏိုင္ငံ အာလီတန္တကၠ သိုလ္ (၁၉၆၂၊ ေမ ၂၅)
၂။ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္ ပရင့္စတန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၂၊ ဇြန္ ၁၂)
၃။ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ဝီလီ ယမ္ေကာလိပ္ (၁၉၆၂၊ ဇြန္ ၁ဝ)
၄။ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ဟတ္ ဒေလေတာင္ပိုင္း၊ ေမာင့္ဟိုလ္ ယုတ္ခ္ေကာလိပ္ (၁၉၆၃၊ ဇြန္ ၂)
၅။ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ကင္းဘရစ္ခ်္ရွိ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၃၊ ဇြန္ ၁၃)
၆။ နယူးဟမ္႐ိႈင္းယားျပည္နယ္ ဟင္ႏိုဘာရွိဒက္ေမာေကာလိပ္ (၁၉၆၃၊ ဇြန္ ၁၆)
၇။ ကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္ (၁၉၆၄၊ ဧၿပီ ၂)
၈။ ဒင္ဘာတကၠသိုလ္၊ ေကာ္လိုရာဒို (၁၉၆၄၊ ဧၿပီ ၃)
၉။ ပင္ဆီေဗးနီးယားျပည္နယ္၊ ဆြပ္မိုးေကာလိပ္ (၁၉၆၄၊ ဇြန္ ၈)
၁ဝ။ နယူးေယာက္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၄၊ ဇြန္ ၁ဝ)
၁၁။ ေမာ့စ္ကိုတကၠသိုလ္ (၁၉၆၄၊ ဇူလိုင္ ၃ဝ)
၁၂။ အြန္တာရီယို ကင္းစတန္း ဘုရင္မတကၠသိုလ္ (၁၉၆၅၊ ေမ ၂၂)
၁၃။ ဝါတာဗီး***ရွိ ေကာလ္ဘိုင္ ေကာလိပ္ (၁၉၆၅၊ ဇြန္ ၆)
၁၄။ ေယးလ္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၅၊ ဇြန္ ၁၄)
၁၅။ ဟယ္လ္မင္တန္ေကာလိပ္၊ နယူးေယာက္ (၁၉၆၆၊ ဇြန္ ၅)
၁၆။ မင္ဟက္တန္ေကာလိပ္၊ နယူးေယာက္ (၁၉၆၆၊ ဇြန္ ၁၄)
၁၇။ မီခ်ီဂန္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၇၊ မတ္ ၃ဝ)
၁၈။ ေဒလီတကၠသိုလ္၊ အိႏၵိယ (၁၉၆၇၊ ဧၿပီ ၁၃)
၁၉။ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ လိုဗိန္း တကၠသိုလ္ (၁၉၆၈၊ ဧၿပီ ၁ဝ)
၂ဝ။ အယ္လ္ဘာတာတကၠသိုလ္၊ ကေနဒါ (၁၉၆၈၊ ေမ ၁၃)
၂၁။ ေဘာ့စ္တန္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၈၊ ေမ)
၂၂။ ႐ူးဂါးစ္တကၠသိုလ္၊ နယူးဂ်ာစီ (၁၉၆၈၊ ေမ ၂၉)
၂၃။ ဒပ္ဘလင္တကၠသိုလ္၊ အိုင္ယာလန္ (၁၉၆၈၊ ဇူလိုင္ ၁၂)
၂၄။ လားဗားလ္တကၠသိုလ္၊ ကေနဒါ (၁၉၆၉၊ ေမ ၃၁)
၂၅။ ဖိလစ္ပိုင္တကၠသိုလ္ (၁၉၇ဝ၊ ဧၿပီ ၁၁)
ဦးသန္႔သည္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအေရး အခင္းျပႆနာမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ေအာင္ျမင္ စြာေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည့္အ တြက္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မက ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္အႀကီးအကဲမ်ား၊ ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားကပါ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ ျပဳျခင္း၊ ေလးစား႐ိုေသျခင္းခံရသူ၊ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း လူႀကီး လူေကာင္းတစ္ေယာက္ အျဖစ္မွတ္ တမ္းတင္ သမိုင္းကမၸည္းတင္ခံရသူ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
၁၉၇၄ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္ရင္းကင္ဆာ ေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ကြယ္ လြန္ခ်ိန္တြင္ ဇနီးေဒၚသိန္းတင္ႏွင့္ သမီးႀကီးေအးေအးသန္႔တို႔ က်န္ရစ္ ခဲ့သည္။
ဦးသန္႔၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ သယ္ေဆာင္လာၿပီး ေရႊတိဂံုဘုရားလမ္းရွိ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းဂူဗိမာန္၊ ဗိုလ္ ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ဇနီး သီရိသုဓမၼ ေဒၚခင္ၾကည္ဂူဗိမာန္၊ စုဖုရား လတ္ဂူဗိမာန္တို႔ႏွင့္အတူ အမွတ္ တရဂူဗိမာန္ တည္ေဆာက္ထား သည္။
ဦးသန္႔ကဲ့သို႔ ျမန္မာ့သား ေကာင္းရတနာမ်ား ေပၚထြန္းႏိုင္ၾက ပါေစ။



ရည္ၫႊန္း (၁) တကၠသိုလ္စိန္တင္၏
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗိသုကာ ဦးသန္႔စာအုပ္
(၂) ၿဖိဳးသာရ ၏
ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗိသုကာႀကီးမ်ားစာအုပ္